Çay, Türk insanın hayatındaki vazgeçilmez alışkanlıklarından bir tanesi. Güne başlarken sıcak bir merhaba, akşam oturmalarının ise muhabbeti demleyenidir. Her zaman bir bardak çaydan çok daha fazlası olan bir değerdir bizim için çay. Peki hayatımızda bu denli büyük bir yer tutan çay hakkında ne kadar bilgi sahibiyiz? Çay kültürüne ne kadar hakimiz? En önemlisi çay demlemeyi biliyor muyuz?

Kazasker’de 2012 yılında açılan Asia Çay Art, çay meraklarının ve gündelik hayatın koşuşturmacasından bunalıp sakin zaman geçirmek isteyenlerin mutlaka uğraması gereken mekanlardan bir tanesi. Hem içeride hem de dışarı da oturma mekanı olan kafe, huzurlu bir ortama sahip. İç mekanın ortasında çayların bulunduğu bir stand yer alıyor. Raflarda yer alan çayları dileğiniz gibi inceleyebiliyorsunuz. Mekanın sahibi Halil Bey ve eşi bu konuda çok yardımcı oluyorlar. Güler yüzlü çift, çay hakkında merak ettiğiniz her şeyi cevaplamaya hazır ve son derece ilgililer.

İlginizi çeken veya merak ettiğiniz bir çay olduğunda hemen size özel bir çay tadımı yapılıyor. Asia Chai Art‘ta sadece dünyanın dört bir yanından gelen özel çaylar değil ayrıca Asya’ya özgü çay demleme ritüelleri için gerekli olan çay demleme aksesuarları da satılıyor. Mağaza-kafe olarak hizmet veren Asia Chai Art‘ta sadece çay ve yanında küçük atıştırmalıklar servis ediliyor. Mağazanın internette online satış imkanı var.

Çay kültürünü tanıtmayı kendine hedef eden Asia Chai Art‘ta Halil Beyin keyifli anlatımı ile çay tadımı yaptık. Çay (Camellia sinensis), çaygiller (Theaceae) familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisidir. Çayların toplanma zamanları, kurutulma şekilleri ve kavrulma tekniklerindeki farklılıklar çaydaki renk ve aromayı değiştiriyor.

Çayı doğru demlemeyi bilmek çaydan zevk almak için çok önemli. Çay demlemek için kullanacağız su, suyun sıcaklığı, demlenme süresi ve kullanılan ekipman içeceğin çayın kalitesini doğrudan etkileyen unsurlar. Çay demlerken musluk suyu yerine pH’ı 7 olan kaynak suyu kullanmak iyi sonuç almak için önemli.

Hiçbir zaman 100°C’lik kaynar su çayın üzerine dökülmemeli çünkü kaynamış su direkt yaprakların yanmasına sebebiyet veriyor. Her çay tipi farklı sıcaklarda demleniyor. Tek ve standart olan bir çay demleme sıcaklığı yok. Siyah ve pu-erh 95°C, oolong 85-90°C, yeşil 90°C, beyaz çay 80°C  sıcaklıkta demlenmeli. İstisnalar dışında çayın ideal demlenme süresi 3-8 dakika arasında değişiyor.

Beyaz çay bahar mevsiminin başlangıcında yapraklar henüz açmamışken tomurcuk halindeki üst yaprakların toplanıp, buhar ile soldurulup kurutulması ile ele ediliyor. Az işlem gördüğü için antioksidanları muhafaza edilmiş oluyor ve bu yüzden diğer çaylara göre antioksidan oranı en yüksek olan çayların başında beyaz çay gelmektedir.

Yeşil çay ise çay yaprakları toplandıktan sonra tavada ya da buhar ile soldurulup, ardından ısı uygulanarak fermentasyonun durdurulması (sabitleme) ile üretiliyor. İçeriğindeki antioksidan miktarı oldukça fazladır. Oolong çay ise yeşil çaydan daha uzun, siyah çaydan daha kısa fermantasyon süresine sahip. Yaprakları mavi ve yeşil arası bir renge sahiptir. Asia Chai Art’ta denediğimiz oolong çaylarından bir tanesi  olan Tie Guan Yin Oolong, içtikten sonra ağızda çiçeksi ve otsu bir aroma bırakıyor.

Elimde görmüş olduğunuz genmaicha, Japonya’ya özgü ve Japonlar tarafından en çok tüketilen çay çeşitlerinden biri. İçinde görmüş olduğunuz pirinçler kavurma esnasında patlayıp sonrasında adeta bir patlamış mısır görüntüsüne bürünmüş. Klasik yeşil çayı sevmeyenlerin deneyebileceği türden bir çay olmuş çünkü içerisinde bulunan kavrulmuş pirinçlerin tadı daha ön planda. Pirinç, çayın içinde ne iş arıyor diyenler vardır mutlaka.. Yeşil çayı daha ucuz bir çay haline dönüştürmek amaç. Patlamış mısır çayı içer gibi bir hisse kapıldım ben. İlginç bir deneyim. Deneyenlerin yorumlarını merak ediyorum.

Rooibos Samba Tropical, Güney Afrikanın Cape Town bölgesinde yetişen fermente edilmemiş (yeşil) Rooibos bitkisinin tropikal meyve parçaları ile karışımından oluşuyor. Hafif tatlı ve dolgun içimi ile harika kokusunu tamamlayan bir çay. Kafein içermiyor. Favori çaylarımdan bir tanesi oldu.

Çin’in Yunnan bölgesinde üretilen geniş yapraklı bir tür olan ve adını ilk hasat edildiği Pu’erh bölgesinden alan Pu’erh çayı dünyanın en değerli çaylarından bir tanesi. Bu çayı benzersiz yapan alışılmadık bir üretim süreci olmasıdır. Buhar ile soldurulan çay yaprakları kalıplar haline getirilir ve 3 yıl mayalandırılır. Yıllandıkça lezzeti ve kıymeti artan bu çay Çin’de bir yatırım aracıdır.

Orange Pu’erh çayı da alışılmadık bir üretim sürecine sahip. Çay, buhar ile soldurulduktan sonra portakal kabuğu içerisine doldurulduktan sonra kavrularak mühürleniyor ve yıllandırılıyor.

Pu-erh gerçekte, preslenmiş bir çay çeşidi. Genellikle çeşitli kalıplar olarak preslenir ve yıllanması için gün ışığından, nemden ve ısıdan uzak tutan ambalajlara sarılır. Asia Chai Art’taki bu pu-erh çayı yanılmıyorsam 25 yıllıktı.

Disk şeklinde preslenmiş pu-erh çayı duvarda asılı olan bu özel çantasının içerisinde muhafaza ediliyordu. Ülkemizde bir matcha çılgınlığı yaşanmaya başladı. Nedeni? Geleneksel Japon çay seremonilerinde için bu çay yüksel oranda antioksidan içeriyor ve metabolizma hızlandırıcı etkisi olan bir çay. Matcha, aslında yeşil çayın toz hali. Toplanmadan önce gölgede bırakılan çay yaprakları daha fazla klorofil salgılıyor ve çaya parlak yeşil rengini veriyor. Bu sayede hem kuvvetli bir tada hem de yüksek oranda antioksidan içermesini sağlanıyor.

Matcha, diğer çaylar gibi demlenmiyor. Çok az bir miktar matcha tozu, chasen adı verilen özel bir bambu fırça kullanarak su ile çırpılıyor. Herkese hitap edecek bir çay değil ama sağlığa faydalı olduğu kesin. Açıkçası ben sevdim.

Asia Chai Art‘ta denediğimiz her çay çok keyifliydi. Çayın lezzetini arttıran unsurlara dikkat edecek olursak her çaydan sizlerinde bir yudum keyif alacağınızdan eminim. En azından benim için öyle oldu. En çok ön yargı ile yaklaştığım matcha çayını bile sevdim. Hatta, bir paket matcha çayı bile satın aldım. Evet, buna ben bile inanmakta zorlanıyorum.

Asia Chai Art‘ta soğuk çaylar da mevcut. Eğer yolunuz buraya düşerse aklınızda bulunsun. Çayın yanında servis ettikleri çok lezzetli biscottileri var. Tadına bakmamazlık etmeyin.

Kültürümüzün olmazsa olmazı çayı sevmeyen yoktur diye düşünüyorum. Siz de farklı çaylar denemek, çay hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak istiyorsanız Asia Chai Art‘a mutlaka uğramalısınız. Aklınızda hiçbir şey yoksa bile en azından çay içip keyifli birkaç saat geçirirsiniz. Çayların bulunduğu standı gezmek ve çay aksesuarlarını incelemek bile size keyif verebilir.

Adres: Şemsettin Günaltay caddesi No:121/A Kazasker/İstanbul  

Telefon: 0(216) 445 00 01